ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ စုိးရိမ္ဖြယ္အေနအထားရွိေနေသာ ဘာသာေရး လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခားမႈ၊ အမုန္းပြားမႈမ်ား က်ယ္ျပန္႔လာသည့္ လႈပ္ရွားမႈ၊ တုိင္းရင္း သား လူမ်ိဳးစုအေရး၊ ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရး ဆုိင္ရာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ၾသဂုတ္ ၈ ရက္ေန႔မွ ၁၀ ရက္အထိ ေနျပည္ေတာ္ တြင္က်င္းပမည့္ အာဆီယံ- အေမရိကန္ဆုိင္ရာစည္းေ၀းပြဲႏွင့္ အာဆီယံ ေဒသဆုိင္ရာ ဖုိရမ္ (ARF) အစည္းအေ၀းမ်ား တက္ရန္ ရွိသည့္ ၀န္ႀကီး ဂြ်န္ကယ္ရီအေနျဖင့္ ဖိအားေပးသင့္သည္ဟု HRW ၏ ယေန႔ သတင္း ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေပးသူ မ်ားစြာကလည္း ျမန္မာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္သည္ ေနာက္ျပန္ဆြဲေနေၾကာင္း ေျပာဆုိၾကသည္ဟုလည္း HRW က ဆုိသည္။
ဂြ်န္ကယ္ရီသည္ ၾသဂုတ္ ၉ ရက္၌ ေနျပည္ေတာ္သို႔ ေရာက္ရွိ၍ ျမန္မာ အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံရန္ရွိေၾကာင္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္ထားသည္။
HRW ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္အတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမႈမ်ား ျမင့္တက္လာျခင္းႏွင့္အတူ ဆႏၵျပသူမ်ားအား ဖမ္း ဆီးျခင္း၊ သတင္းသမားမ်ားကို ဖမ္းဆီးတရားစြဲဆုိျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ထပ္တိုးလာခဲ့ေၾကာင္းလည္း ေဖာ္ျပ ထားသည္။
တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ အားစုိက္လုပ္ေဆာင္မႈႏွင့္ တရားဥပေဒစုိးမုိးေရး ကိစၥအား အားျဖည့္မႈမ်ားေၾကာင့္ အဆုိပါ က႑မ်ားတြင္ တုိးတက္မႈ အနည္းငယ္ရွိခဲ့ေၾကာင္းလည္း HRW က ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ပါရွိသည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ျမန္မာအစုိးရ စစ္တပ္တုိ႔ စစ္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားသည့္ ပဋိပကၡ ဇုန္မ်ားအတြင္း အစုိးရ စစ္တပ္က အဓမၼ ေျမသိမ္းမႈမ်ား၊ အဓမၼျပဳက်င့္မႈမ်ားကို က်ဴးလြန္ေၾကာင္း၊ တုိက္ပြဲမ်ားလည္း တုိင္းရင္းသား လူနည္းစု ေဒသမ်ားတြင္ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနခဲ့ေၾကာင္း HRW က ဆုိသည္။
အဆိုပါ ျဖစ္ရပ္မ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး လြန္ခဲ့သည့္ ဇူလုိင္လက သမၼတ အုိဘားမား ထံေပးပုိ႔သည့္ အိတ္ဖြင့္ေပးစာတြင္ မီးေမာင္း ထိုးျပထားေၾကာင္းလည္း HRW က သတိ္ေပးထားသည္။
“အေမရိကန္က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေပါင္းလကၡဏာ ေဆာင္တယ္လုိ႔ သံေယာင္လုိက္ မႈေတြ ဆက္လုပ္ေနစဥ္မွာ တကယ့္ အရွိတရားက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္ဟာ ရပ္တန္႔ေနတာ မဟုတ္ေပမယ့္ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္လည္လာေနတယ္”လုိ႔ HRW ၏ အာရွေဒသေရးရာ ဒါ႐ိုက္တာ ဘရက္ဒ္ အဒမ္ က ေျပာသည္။
ဆက္လက္ၿပီး သူက“ကယ္ရီအေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ ျမန္မာ ခရီးစဥ္တြင္းမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ) ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကန္႔သတ္ ဖိႏွိပ္မႈေတြ၊ တုိင္းရင္းသား အုပ္စုေတြအေပၚ ျမန္မာအစုိးရစစ္တပ္က အဓမၼျပဳက်င့္မႈေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး လိုအပ္ခ်က္ ေတြ အပါအ၀င္ စိုးရိမ္ဖြယ္လူ႔အခြင့္အေရး ျပႆနာေတြအေပၚ နက္႐ႈိင္းတဲ့ သတင္းစကား ျပည္သူလူထုကို ေပးသင့္တယ္”ဟု ေျပာ ဆုိသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ယခု ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြက္ အာဆီယံ အလွည့္က် ဥကၠ႒ တာ၀န္ယူေနရာ အာဆီယံ အစည္းအေ၀းမ်ားကိုလည္း တာ၀န္ခံ က်င္းပေပးလ်က္ရွိသည္။ လာမည့္ ႏုိ၀င္ဘာလတြင္ က်င္းပမည့္ အာဆီယံ အစည္းအေ၀းမ်ားထဲက အေရွ႕အာရွ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကို အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္ အုိဘားမား တက္ေရာက္ဖြယ္ ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ႏုိင္ငံမဲ့ျဖစ္ေနသည့္ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္းက ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း အလြန္အမင္းစိုးရိမ္မႈ ျဖစ္ေနရသည္ကို ဂြ်န္ကယ္ရီ အေနျဖင့္ ထုတ္ေဖာ္ျပသရန္တုိက္တြန္းလုိၿပီး မြတ္စလင္မ်ားအေပၚ ဗုဒၶဘာသာအစြန္းေရာက္မ်ား၏ အၾကမ္းဖက္တုိက္ခိုက္မႈမ်ား၊ လူနည္းစု ကိုးကြယ္သည့္ အျခား ဘာသာမ်ားအေပၚ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိသင့္ေၾကာင္း HRW က ေထာက္ျပသည္။
လြန္ခဲ့သည့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ က်ဴးလြန္သည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားႏွင့္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁ သိန္း ၄ ေသာင္း အုိးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးရၿပီး ဒုကၡသည္မ်ား ျဖစ္ခဲ့မႈ၊ လူေပါင္း ၁ သိန္းေက်ာ္ ႏုိင္ငံမွ ထြက္ေျပးရမႈမ်ားအေပၚ မည္သူ ကမွ် တာ၀န္ရွိ ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိမႈမ်ား မရွိဟုလည္း HRW က ဆုိသည္။
မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး၊ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚေစသည့္ လုပ္ရပ္မ်ားႏွင့္ထုတ္ျပန္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနေသာ ဗုဒၶဘာသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုလည္း ျမန္မာမအစုိးရက ထိေရာက္သည့္ အေရးယူမႈ တစံုတရာ မလုပ္ဘဲ ရွိေနေၾကာင္းလည္း ထုတ္ျပန္ခ်က္က ဆုိသည္။
ထုိ႔အျပင္ အမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ သာသနာ ေစာင့္ေရွာက္ေရး အသင္းကဲ့သို႔ ဘာသာေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ေတာင္းဆုိေနသည့္ မ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒကိုပင္ ဥပေဒအျဖစ္ျပ႒ာန္းရန္ လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္းလည္း ေထာက္ျပသည္။
မ်ိဳးေစာင့္ ဥပေဒအရ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနျဖင့္ ဘာသာျခားႏွင့္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားခြင့္ကို ပိတ္ပင္ထားသည့္ အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားေနသူမ်ားကလည္း ကန္႔ကြက္ ႐ႈတ္ခ်ေနၾကသည္။ ထိုကန္႔ကြက္ေနသူမ်ားကိုလည္း အသက္အႏၱရာယ္ ျဖစ္ေစေသာ နည္းမ်ိဳးစံုသံုး၍ ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရသည္ဟု ဆိုသည္။
ျမန္မာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအေပၚ အေကာင္းျမင္လြန္းမႈမ်ားသည္ မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး၊ ခြဲျခားေရးႏွင့္ အမုန္းပြား အၾကမ္းဖက္ ျဖစ္စဥ္မ်ား ျမင့္မားလာေစရန္ အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳသကဲ့သုိ႔ျဖစ္ေနေၾကာင္းလည္း HRW က ေထာက္ျပထားသည္။
“ျမန္မာအစုိးရက ႏုိင္ငံမွာ ဘာသာေရး ခြဲျခားကန္႔သတ္မႈေတြ လႈံ႔ေဆာ္ေနတဲ့ အစြန္းေရာက္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြကို လုပ္ခြင့္ေပး ေန တာဟာ မီးနဲ႔ ကစားေနတာပါပဲ”ဟု ဘရက္ဒ္ အဒမ္က ဆုိသည္။
ထုိ႔အျပင္ ျမန္မာအစိုးရ စစ္တပ္အေနျဖင့္လည္း ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈ၊ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈ၊ အျပစ္မဲ့ျပည္သူမ်ား အား သတ္ျဖတ္မႈ၊ ႏွိပ္စက္ ညႇဥ္းပန္းမႈစသည့္ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ေနေၾကာင္း၊ ဓားမဦးခ် လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ေနသည့္ ေျမ ယာ အေျမာက္အမ်ား သိမ္းဆည္းမႈေၾကာင့္ လူအေျမာက္အမ်ား ေျမမဲ့ယာမဲ့ျဖစ္ေစသည့္ အစုိးရစစ္တပ္၏ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ ခံ ေပးထားေသာ ခ႐ုိနီ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားတြင္လည္း တာ၀န္ရွိေၾကာင္း HRW ေၾကညာခ်က္က ဆုိသည္။
ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ အစုိးရစစ္တပ္တုိ႔မွ တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားရွိ ေဒသခံမ်ားအား ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳး ေရး ေအဂ်င္စီမ်ား သြားေရာက္ကူညီေပးခြင့္ကိုလည္း ကန္႔သတ္ဟန္႔တားမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး က႑ဘက္တြင္လည္း လုိအပ္ခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနေၾကာင္း HRW က ေထာက္ျပသည္။
တဖက္တြင္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ အစုိးရတို႔ၾကား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုိင္ရာ ေျပာဆုိေဆြးေႏြးမႈမ်ား ရွိေသာ္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ား ႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါ၀င္ခြင့္ကို အစုိးရက ကန္႔သတ္ထားေၾကာင္းလည္း HRW က ဆိုသည္။
ဒီမုိကေရစီနည္းလမ္းမက်သည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရးတြင္လည္း ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာမႈမ်ား ရွိေနသကဲ့သို႔ လာမည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား သမၼတ ျဖစ္ခြင့္ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္ထားသည့္ ပုဒ္မကိုလည္း ျပင္ဆင္ရန္ လမ္းစမျမင္ေသးေၾကာင္း၊ လက္ရွိ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒသည္လည္း ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း လႊတ္ေတာ္ထဲ ရွိေနသည့္ စစ္တပ္၏ ေထာက္ခံမႈ မရွိလွ်င္ ျပင္ဆင္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း HRW က ေထာက္ျပထားသည္။
 |
| ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ အတြင္းက ဘ႐ူႏုိင္း ႏုိင္ငံ၌ က်င္းပေသာ အာဆီယံ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀းတြင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ႏွင့္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဂြ်န္ကယ္ရီ လက္ဆြဲ ႏႈတ္ဆက္ေနစဥ္(ဓာတ္ပုံ – mofa.gov.mm) |
“ကယ္ရီဟာ ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္ေတြကို ရွင္းလင္းတဲ့ သတင္စကားေပးၿပီး ျမန္မာျပည္သူေတြနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ မိတ္ေဆြေတြ၊ အျခား အလွဴရွင္ေတြနဲ႔ လက္တြဲကာ လုပ္ငန္းေတြအေကာင္အထည္ေဖာ္သင့္တယ္။ ေရွ႕ဆက္ၿပီး တကယ္လိုအပ္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ျမန္မာတာ၀န္ရွိသူေတြက ဆက္ မလုပ္ရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္းရဲ႕ ေထာက္ခံမႈေတြကို ဆံုး႐ႈံးသြားမယ္ဆုိတဲ့ သတိေပးဖုိ႔ လိုတယ္”ဟု ဘရက္ဒ္ အဒမ္က ေျပာဆုိသည္။
http://burma.irrawaddy.org/news/2014/08/07/62885.html
0 မွတ္ခ်က္မ်ား:
Post a Comment